Ik keek al lang uit naar de boekvoorstelling van Kim De Witte. Hij stelde op 31 mei 2018 in Leuven zijn boek voor: “DE GROTE PENSIOENROOF, en het plan om ons pensioen terug te winnen”. En ik was van de partij. Het was een gemengd publiek, met toch overwegend gepensioneerden en mensen die tegen de pensioenleeftijd aanleunen. Ik zag een aantal jongvolwassenen en heel weinig jongere vrouwen (zoals ikzelf).
Als Life coach met een maatschappelijke missie wou ik deze boekvoorstelling voor geen geld van de wereld missen. Voor geen geld… heb je ‘m? 😉
Na de uitleg over zijn boek, zijn academische achtergrond en politieke engagement kwamen ook diverse panelleden aan het woord. Ze hadden elk iets waardevol toe te voegen aan de discussie. Anders dan bij een debat zaten zij allemaal op dezelfde lijn.
Volgens Kim De Witte wordt de Belg beroofd van twee zaken: 1) zijn rust in goede gezondheid en 2) zijn wettelijk pensioen dat veel te laag ligt (zeker vergeleken met andere Europese landen). Het is een misrepresentatie om te stellen dat mensen almaar ouder worden en dus ook langer kunnen werken. Dat klopt niet. De mens wordt niet ouder, de bevolking wordt ouder! Met andere woorden, er zijn procentueel meer mensen die oud worden en de pensioenleeftijd bereiken en ouder. De mens an sich wordt niet ouder. Het is geen toeval dat in heel het Westelijk halfrond de pensioenleeftijd rond de 60 à 65 jaar ligt. Een mens begint minder efficiënt te functioneren, het geheugen en het gehoor gaan achteruit, het lichaam recupereert minder goed en hij wordt ook mentaal moe. Een mens heeft op die leeftijd stilaan nood aan rust omdat de natuur nu eenmaal zo in elkaar zit.
Zoals gezegd is er een immens grote pensioenkloof met de buurlanden. In een aantal Europese landen wordt het wettelijk pensioen berekend op de 25 beste jaren (bijv 70%) in de plaats van op de afgelopen 45 jaar (60%). Waarom kan dat niet bij ons? Onze regering heeft andere beleidskeuzes gemaakt. Zij promoten de tweede pijler van het pensioenstelsel, namelijk het aanvullend pensioen, de groepsverzekeringen. Dit komt vooral de groepsverzekeringsbedrijven ten goede. Door de stijgende levensverwachting en een negatieve evaluatie van de financiële haalbaarheid van het systeem (economische crisis en hoge begrotingsschuld) heeft men in België gekozen om het wettelijke pensioen zo laag mogelijk te houden en meer in te zetten op de rentabiliteit (voor de private groepsverzekeringen) en de individuele verantwoordelijkheid van elke burger (pensioensparen). Volgens de schrijver is een ander én beter pensioensysteem mogelijk. Zijn voorstel: 75% van het gemiddeld loon van de gehele loopbaan. Het wettelijk pensioen zal daardoor automatisch toenemen. Wil je weten hoe? Lees vooral verder!
Vervolgens waren Ilse De Vooght van FEMMA en Dirk Swysen van ACV Bouw-Industrie aan het woord.
In het huidig pensioensysteem merken we op dat er een grote genderkloof is, volgens Mevr. De Vooght. De pensioenleeftijd (67 jaar) voor vrouwen werd een aantal jaar geleden verhoogd om het gelijk te schakelen met mannen. Dit sorteerde echter een omgekeerd effect, het vergrootte alleen nog maar die ongelijkheid. Vrouwen leggen tijdens hun loopbaan een vaak grillig parcours af waardoor zij er veel langer over moeten doen om aan een 45 jaar-loopbaan te komen. De helft van de vrouwen heeft daardoor een pensioen dat onder de 1.000 euro netto per maand ligt. Daarom pleit FEMMA voor een 30-urenweek. Als vrouwen langer moeten werken dan moet dit gecompenseerd worden tijdens de loopbaan. Gebeurt dit niet dan zal er nog meer depressie, burn-out en stress op het werk zijn. Dit vormt bovendien een kost voor de maatschappij. Het is een kwestie van de juiste keuzes te maken en niet zozeer van betaalbaarheid, volgens FEMMA.
Mr Swysen brak dan weer een lans voor het “Lang-leven-risico-principe”. Dat komt het erop neer dat je kiest voor een ander model waarbij het pensioen niet beschouwd wordt als middel om armoede tegen te gaan maar als een volwaardig inkomensvervangend middel. Concreet wil dat zeggen dat iedereen spaart tot zijn 80 jaar (i.p.v. tot aan de huidige pensioenleeftijd) en diegene die eerst sterven zijn solidair met diegenen die langer leven.
Een voorstander van het basispensioen is hij niet. Mensen gaan in dat systeem meer de tweede en derde pijler moeten aanspreken en dat druist volledig in tegen de democratische en herverdelende premisse van het basispensioen.
Het boek vond hij goed omdat het de mythe ontkracht dat ouder worden een risico is, een kost voor de maatschappij. De waarde van solidariteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid worden positief geëvalueerd in tegenstelling tot het benadrukken van de economische waarde van het ouder worden.
Maar hoe geraakt dit idee wijdverspreid? Het ultieme doel is om collectieve verontwaardiging over het huidige pensioen aan te wakkeren. Dat kan door vormingen te geven over pensioenen aan hun militanten en hun achterban. En eigenlijk zou iedereen met een achterban (of een platform) dat moeten doen. We hebben al twee grote betogingen achter de rug. Nog twee betogingen te gaan (waar dan steeds meer betogers aanwezig zijn) en dan zullen we echt kunnen wegen op het beleid. Momenteel is er geen sprake van een maatschappelijk debat en wordt er ook nog geen rekening gehouden met de mening van Jan met de pet of Marie met de hakken. Kennis over deze alternatieven voor het huidige pensioenbeleid is absoluut noodzakelijk om te komen tot collectieve verontwaardiging. Vandaar het belang van dit boek.
Als laatste waren Anne Snick, armoedespecialist van Flora vzw en Willy Van Den Berghe Regiosecretaris van overheidsvakbond ACOD aan het woord.
Het is volgens Mevr. Snick positief dat het marktmodel volledig wordt afgewezen. In de neoliberale visie wordt gezegd dat vrouwen maar meer moeten gaan werken en dat doen ze ook in grote getalen. De zorg- en huishoudtaken besteden we uit aan onderbetaalde geïmporteerde arbeidskrachten. De idee die hieraan ten grondslag ligt is dat deze taken geen economische waarde hebben, ze worden niet beschouwd als werk. Vrouwen die niet kunnen/willen meedoen aan de ratrace vanwege hun persoonlijke situatie (de vader als voornaamste kostwinner, alleenstaande moeder, kortgeschoold,…) maar die wel grotendeels voor de kinderen en het huishouden hebben gezorgd zullen een aanzienlijk lager pensioen krijgen. FLORA vzw pleit daarom voor een andere definitie van arbeid: zorgtaken beschouwen als werk zodat die vrouwen ook pensioenrechten opbouwen. Zij is van mening dat deze visie meer perspectieven zal bieden voor het sociale weefsel en verbinding in de maatschappij. FLORA vzw predikt niet alleen intergenerationele solidariteit maar voegt ook de daad bij het woord met hun cohousing project BILBOA HUIS in Schaarbeek, waar de jonge en oudere generatie voor elkaar zorgen.
Volgens Mr. Van Den Berghe was het een sterk boek omdat de schrijver erin slaagde een zeer moeilijke materie op een heel bevattelijke manier aan de man te brengen. Hij pleit verder voor een minimum pensioen van 1.500 euro netto voor iedereen. Voor het overige sloot hij zich grotendeels aan bij wat reeds eerder was gezegd door de andere panelleden.
Klopt het dat er niet genoeg pensioen zal overblijven voor de jongeren van nu? De schrijver zegt dat volgens de berekeningen van het Planbureau de pensioenen nog perfect betaalbaar zullen zijn. We mogen dan wel niet op hetzelfde elan blijven verder gaan. Er moet meer een welvaartsherverdeling doorgevoerd worden, door te stoppen met te snoeien in de Sociale Zekerheid en door minder dividenden uit te keren aan de groepsverzekeringen, het aanvullend pensioen (de 2e pijler).
Kim De Witte had ook nog interessante inzichten over het puntensysteem, de lijst van zware beroepen etc. Meer weten? Koop dan het boek bij je plaatselijke boekhandel of online.
Wat ik hieruit geleerd heb is dat ik de volgende keer bij de derde betoging aanwezig MOET zijn. Dit belangt ons allen aan, maar vooral de economisch meest kwetsbare groep, de alleenstaande mama’s. Afspraak in Brussel?
Tot de volgende post!
JoSephine x
#kimdewitte #ilsedevooght #dirkswysen #annesnick #willyvandenberghe #opek #degrotepensioenroof #femma #acv #floravzw #acod #pensioen #alleenmama #betoging #toekomst #financiëlegeletterdheid #toekomstgericht #vrouwen #moeders #loopbaan #economischezelfstandigheidvandevrouw
Reactie schrijven